Prinsjesdag 2024: wonen en inkomen, wat kan er wél?

Vorige maand berekende het Centraal Planbureau (CPB) nog dat de koopkracht voor een doorsnee huishouden met 1,1% zou stijgen. Mede omdat de huurtoeslag minder snel stijgt dan het kabinet eerder van plan was, komt dat nu uit op 0,7%. Voor wie een uitkering heeft, is dat met +0,9% iets meer, voor gepensioneerden iets minder: +0,6%.

Wonen en bouwen

Voor het vereenvoudigen van de huurtoeslag blijkt de helft minder beschikbaar dan de 500 miljoen euro dan er in het Hoofdlijnenakkoord van dit voorjaar stond. Ook worden de maatregelen een jaar opgeschoven, naar 2026. De Woonbond is kritisch en vreest voor komend jaar een torenhoge huurverhoging, “nog hoger dan de huurexplosie in 2024”. Als in 2027 de salderingsregeling vervalt, zien huurders met zonnepanelen hun energielasten stijgen — terwijl ze er voor blijven betalen via de huur of servicekosten. De huurtoeslag gaat wel omhoog met ca. € 11,50 per maand.

Over de volle breedte is een realistisch en uitvoerbaar beleid nodigZKH Willem-Alexander (Troonrede 2024)

Wat woningbouw betreft blijft de ambitie ongewijzigd. Het kabinet trekt daar de komende vijf jaar 5 miljard euro voor uit. Net als Hugo de Jonge eerder, wil de nu verantwoordelijk minister Mona Keijzer jaarlijks 100.000 woningen toevoegen aan de voorraad. Voor het ontsluiten daarvan staat er 2,5 miljard euro op de begroting. Gunstig daarbij: nu de rente wat daalt, worden bouwplannen voor ontwikkelaars weer wat aantrekkelijker. Het is nu nog een kwestie van bouwlocaties vinden, regels versoepelen en de bureaucratie beteugelen. In de woorden van de koning: “Te vaak krijgen mensen de boodschap dat iets om formele redenen niet mag”. Dat wil de regering veranderen.

Het kabinet reserveert de komende vier jaar verder 56 miljoen euro voor de nationale aanpak van funderingsschade. Een deel van dat bedrag wordt besteed aan een landelijk informatiepunt voor funderings­problemen. Deze ontstaan niet alleen rond de Groningse gasvelden. Ook elders in Nederland kan je woning daar kwetsbaar voor zijn. Vooruitlopend op het landelijk informatiepunt kun je alvast bekijken of jouw woning gevaar loopt: zoom in op deze kaart

Energie en inkomen

Het kabinet stelt zowel voor volgend jaar als het jaar daarop 60 miljoen euro beschikbaar om kwetsbare huishoudens te ondersteunen bij het betalen van hun energierekening. Dit is enkele miljoenen meer dan wat de afgelopen twee jaar beschikbaar was. Daarnaast wordt, zoals al vastgelegd in het coalitieakkoord, de energiebelasting op gas verlaagd. Deze daalt met 2,8 cent per kubieke meter. Voor een gemiddeld huishouden, dat volgens het Nibud zo’n 1200 kubieke meter gas per jaar verbruikt, levert dat een jaarlijkse besparing op van € 33,60.

Wel verandert er dus per 2027 het nodige aan de elektriciteits­rekening, als je zonnepanelen hebt — of daar de komende jaren in investeert. Het wetsvoorstel van minister Sophie Hermans om de salderings­regeling af te schaffen is getoetst door de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Zij achten de wet uitvoerbaar en handhaafbaar, mits deze op drie punten wordt aangepast en verduidelijkt. Niet opgenomen is namelijk wat geldt als een ‘redelijke teruglever­vergoeding’, en wie daarop toeziet. Ook ontbreekt er nog dat huishoudens met zonnepanelen nooit netto hoeven te betalen voor de stroom die zij opwekken.

Vereniging Eigen Huis (VEH) blijft kritisch op het wetsvoorstel. Zij wil dat het kabinet “met spoed” nieuwe maatregelen ontwikkelt om de aanschaf van zonnepanelen te stimuleren. “Het kabinet moet huis- en appartements­eigenaren veel meer vertrouwen geven dat investeren in zonnepanelen verstandig en belangrijk is,” zegt directeur Cindy Kremer.

Waar je als burger nog niet direct wat van merkt: het kabinet zet meer in op kernenergie als ‘duurzame’ energie-oplossing. En men onderkent dat er flink moet worden geïnvesteerd in het elektriciteitsnet — te weinig ruimte daarop (‘net-congestie’) vormt nu al een rem op al de economische groei van de BV Nederland.

Draaien aan belastingknoppen

Er komt een extra schijf in de inkomsten­belasting, waarbij de eerste schijf wordt opgesplitst. Over het eerste deel van het inkomen, tot 38.441 euro per jaar, betaal je 35,82 procent belasting. Voor het tweede deel (van 38.441 tot 76.816 euro) geldt een tarief van 37,48 procent. Het hoogste tarief blijft met 49,5% ongewijzigd. Deze aanpassing biedt niet alleen voordelen voor huishoudens met een lager inkomen, maar ook voor de hogere inkomens. Gemiddeld zijn de eerste en tweede schijf namelijk lager dan het oude tarief voor de gehele schijf (tot circa 76.000 euro).

Verder daalt de algemene heffingskorting, met maximaal 335 euro. Er komen wel meer mensen voor deze maximale teruggave in aanmerking. Het kindgebonden budget stijgt met maximaal 75 euro per kind. Daarentegen daalt de tijdelijke ondersteuning voor alleenstaande ouders (ALO) met 131 euro. Gevolg: veel alleenstaande ouders krijgen volgend jaar minder kindgebonden budget. Het CPB berekende dat alleenstaande ouders met een minimuminkomen er niet op vooruitgaan, terwijl andere groepen wel een lichte verbetering zien.

Woningeigenaren en starters

Hieronder puntsgewijs wat wijzigingen om rekening mee te houden:

• Starters (tot 35 jaar) zijn vanaf 2025  vrijgesteld van overdrachts­belasting voor woningen tot 525.000 euro (dit jaar nog 510.000)
• Vanaf 2026 wil het kabinet de overdrachts­belasting voor woningen waarin de koper niet zelf gaat wonen verlagen van 10,4% naar 8%
• Het eigenwoningforfait blijft 0,35% (voor woningen met een WOZ-waarde tot 1.330.000 euro)
• Het percentage aftrek voor eigenaren met geen of een lage woningschuld daalt in 2025 naar 76,66%
• Naar verwachting stijgt de gemiddelde WOZ-waarde van woningen komend jaar met 2,5%-4,5%

Verdere fiscale maatregelen

Veel besproken is ook de verhoging van de btw op hotel­overnachtingen, sport, cultuur, boeken en kranten. Het kabinet verwacht dat dit veel geld oplevert: 82,2 miljard euro — ter vergelijking: dit jaar wordt dat 77,7 miljard. Branche­organisaties betwijfelen deze uitkomst.

Verder moet de kansspel­belasting komend jaar bijna 1,5 keer zo veel opbrengen: 1,3 miljard euro vs 900 miljoen nu. Het tarief gaat volgend jaar eerst van 30,5 procent naar 34,2 procent en pas in 2026 naar 37,8 procent. Anders dan eerder aangekondigd blijft een gift aan goede doelen voor particulieren wel aftrekbaar.

Ook de heilige koe wordt extra belast. Of we vaker 130 km/u mogen rijden, gaan we zien. De belasting op de aanschaf van een auto (bpm) moet de schatkist 2 miljard euro gaan opleveren.

Zorgkosten

Komend jaar stijgt de zorgpremie naar 156 euro per jaar en het eigen risico blijft dan nog 385 euro. Het is de bedoeling dat deze vanaf 2027 wordt verlaagd tot 165 euro. Wel gaat komend jaar de zorgtoeslag met € 6,50 omhoog. Nederland vergrijst (en wordt steeds zwaarder) en dat vraagt om extra zorg. Het kabinet wil ook arbeidsmigratie afremmen. Om toch genoeg handen aan het bed te houden, stelt minister Adema komend jaar 162 miljoen euro beschikbaar voor AI in de zorg. Dit zou vooral de tijd die zorgverleners aan administratie kwijt zijn (sterk) moeten beperken.

Het bovenstaande kan nog wijzigen, bijvoorbeeld naar aanleiding van de algemene beschouwingen tijdens de twee dagen na Prinsjesdag of bij de behandeling van de wetsvoorstellen.