Als je wilt schenken aan je kinderen of kleinkinderen, maar je kunt (of wilt) geen geld vrijmaken – bijvoorbeeld omdat het in onroerend goed of in aandelen zit – dan kan schenken op papier een oplossing zijn. Daarmee kun je mooie voordelen behalen. Maar aan dit moois zit ook een keerzijde. We vertellen je in eenvoudige taal wat je moet weten.

Als je overlijdt dan betalen je kinderen (en je partner) afhankelijk van de hoogte van hun erfenis 10 of 20% erfbelasting (kleinkinderen 18 of 36%). Alle andere erfgenamen betalen 30 of 40% belasting boven eventuele vrijstellingen. Door al tijdens je leven weg te schenken kun je je erfgenamen uiteindelijk dus een flink percentage besparen.

“Door al tijdens je leven weg te schenken kun je je erfgenamen uiteindelijk een flink percentage besparen.”

Schenken bij leven
Het eenvoudigst doe je dat door alvast aan je erfgenamen te schenken. Door gebruik te maken van fiscale vrijstellingen kun je dat goedkoper of kosteloos doen. Zo mag je aan je kinderen in 2020 een bedrag van 5514 euro schenken zonder dat er schenkingsbelasting verschuldigd is. Dit bedrag wordt ieder jaar iets verhoogd.

“Door gebruik te maken van fiscale vrijstellingen kun je goedkoper of kosteloos schenken.”

Daarnaast zijn er nog een aantal eenmalig verhoogde vrijstellingen bij schenkingen aan kinderen. Schenken aan anderen kan vrij van belasting tot 2207 euro. Wat je al bij leven feitelijk schenkt wordt niet bij je erfenis opgeteld (tenzij je het binnen 180 dagen voor je overlijden doet). En je mag ieder jaar opnieuw het vrijgestelde bedrag schenken.

Schenken op papier
Als je de bedragen echter niet beschikbaar hebt kun je ook schenken op papier. Zonder dat je kind of kleinkind daadwerkelijk iets in handen heeft gekregen heb je hem een bedrag gegeven, wat hij dan meteen weer aan je terug leent. Zo houd je de beschikking over het bedrag. En kun je mooie voordelen pakken.

“Als je de bedragen echter niet beschikbaar hebt kun je ook schenken op papier.”

Voordelen
Het grootste voordeel is misschien wel dat je zelf over je vermogen kunt blijven beschikken. Het ligt voor de hand de schuld in beginsel pas bij je overlijden in te lossen zodat je gewoon verder kunt leven zoals je altijd al deed.

Daarnaast bestaat er bij je overlijden dus een voordeel met betrekking tot de erfbelasting. Je erfgenamen mogen de schulden die je aan hen had immers voldoen zoals een schuld voldaan moet worden en daar komt geen erfbelasting of schenkingsbelasting bij kijken. Je nalatenschap wordt daardoor kleiner.

“Het grootste voordeel is misschien wel dat je zelf over je vermogen kunt blijven beschikken.”

Nog een voordeel is dat je de schuld ook mee mag nemen bij je box 3 vermogen voor de inkomstenbelasting. Je vermogen wordt dus kleiner. Dat is een voordeel voor de inkomstenbelasting, maar kan ook gunstig zijn als je ooit naar een verzorgingshuis moet en je eigen bijdrage bepaald wordt aan de hand van je vermogen. Het kan ook gevolgen hebben voor bepaalde toeslagen: misschien heb je daar wel weer recht op.

Nadelen
De keerzijde is dat tegenover je vermogen papieren schulden ontstaan. Sommige mensen vinden dat niet fijn en ben jij zo iemand, dan moet je het ook niet doen.

Daarnaast is bepaald dat deze constructie alleen is toegestaan als er over de schuld minimaal 6% rente betaald wordt. De rente mag dus niet worden opgeteld bij de schuld.
Wordt de rente niet betaald, dan wordt de schenking op papier niet erkend en wordt hij alsnog bij je nalatenschap opgeteld en belast. Alleen in het jaar van je overlijden hoeft er nog geen rente betaald te zijn om de constructie toch te laten werken. Die 6% komt neer op een jaarlijks te betalen bedrag van 300 euro op elke 5000 euro schuld op papier. Overigens is je kind of kleinkind over deze rente geen inkomstenbelasting verschuldigd.

“Er is bepaald dat deze constructie alleen is toegestaan als er over de schuld minimaal 6% rente betaald wordt.”

Tegenover het voordeel dat jij de schuld in mindering mag brengen op je box 3 vermogen, daar moet je kind of kleinkind het bijtellen voor zijn box 3 vermogen. En kan dat tot gevolg hebben dat hij een bepaalde toeslag of een bijstandsuitkering niet meer kan krijgen, iets om goed uit te zoeken. Overigens kan hij de eventuele vermogensrendementsheffing dan wel betalen van de rente die hij van je ontvangt.

Notaris inschakelen?
En dan is er nog een nadeel. Wil je namelijk niet eerder betalen dan bij overlijden, dan moet de schenking worden vastgelegd bij de notaris. Dat voorkomt ook discussies met de belastingdienst. Maar het brengt natuurlijk wel wat kosten met zich mee. Alleen als je van plan bent om je papieren schulden al bij leven in te lossen dan is de inschakeling van de notaris niet vereist en kun je zelf een overeenkomst opstellen. Maar als het gaat om planning van je vermogen kan het hoe dan ook geen kwaad om eens met de notaris te praten.

“Het vastleggen bij de notaris brengt natuurlijk wel wat kosten met zich mee.

De schenking op papier hoeft zich niet te beperken tot de jaarlijks vrijgestelde bedragen. Als je meer wilt schenken, dan betaalt je kind 10% belasting over een gedeelte waarover hij bij jouw overlijden misschien het hogere tarief van 20% erfbelasting moet betalen. Het verschil, 10%, spaar je uit. De kosten van die notariële akte kunnen dan natuurlijk al snel uit.

In een notariële akte heb je bovendien de mogelijkheid om een clausule op te nemen dat bij echtscheiding dat wat op papier geschonken is niet gedeeld hoeft te worden met de vertrekkende partner. Verder zou je de mogelijkheid tot herroepen van de schenking in de akte op kunnen laten nemen. Stel dat een kind of kleinkind eerder dan jij zou komen te overlijden en jij erft, dan is het wel heel zuur als je over je eigen vermogen ook nog erfbelasting moet betalen. Met een clausule zou je dat kunnen voorkomen.