Als je trouwt, is er financieel direct van alles goed geregeld. Ben je daar nog niet aan toe, maar ga je wel samenwonen of een huis kopen? Velen denken dan meteen aan een samenlevingscontract. Maar als je toch al financieel verbonden raakt is een geregistreerd partnerschap in feite een logischer keuze: sneller, completer en voordeliger. Trouwen kan dan later alsnog.

Samenlevingscontract

Als je nog niet wilt of kunt trouwen, kun je – als je gaat samenwonen – onderlinge afspraken vastleggen in een samenlevingscontract. Dat is niet verplicht, maar wel verstandig. Want dat louter samenwonen geeft je nog geen rechten. Waarover zul je zoal afspraken maken?

• de verdeling van je inkomsten en uitgaven
• welke je bezittingen je inbrengt en wat van wie is als je uit elkaar gaat
• wat er gebeurt met bezittingen die van jullie samen zijn als een partner overlijdt

Wat dat laatste betreft, zonder testament kunnen erfgenamen hun deel van de gezamenlijke woning opeisen. Neem je in je contract een zogenaamd verblijvingsbeding op, dan kan de langstlevende partner gebruik blijven maken van de gezamenlijke bezittingen, inclusief de (eigen) woning. Belangrijk is dan wel dat deze op beider naam staat.

Hoewel niet altijd strikt noodzakelijk doe je er goed aan je afspraken te laten vastleggen bij een notaris. Wil je elkaar tot erfgenaam benoemen, dan zul je sowieso naar de notaris moeten voor een testament. Ook om direct aanspraak te kunnen maken op een partnerpensioen moet er een samenlevingscontract kunnen worden overlegd. De tarieven lopen uiteen, maar reken qua kosten al snel op €1.000 om alles goed te regelen.

Geen partner voor het erfrecht. Woon je samen zonder notarieel contract dan ben je voor het erfrecht pas na vijf jaar elkaars partner. Tot die tijd is je vrijstelling voor de erfbelasting geen €671.910 maar slechts €2.244. Over het meerdere dat je erft, bijvoorbeeld jouw deel van de overwaarde op de gezamenlijke woning, betaal je dan 30 of zelfs 40% belasting.

Geregistreerd partnerschap

Een geregistreerd partnerschap verloopt via de ambtenaar van de burgerlijke stand. Net als bij een huwelijk vraag je dit minimaal 14 dagen van te voren aan. Bij veel gemeenten kan dat (ook) digitaal. Je hoeft daarbij geen stukken te overleggen, je eigen verklaring volstaat. Vervolgens maak je een afspraak met de ambtenaar om samen met twee tot vier getuigen de akte te ondertekenen. Zo je wilt, kan dat gratis: elke gemeente heeft daarvoor vaste tijdstippen. Anders is het voor enkele tientjes geregeld.

Het scheelt dus best veel geld of je naar de notaris gaat of naar de gemeente. Bovendien moet je bij een samenlevingscontract zelf van alles afspreken, terwijl je rechten en plichten bij een geregistreerd partnerschap meteen wettelijk zijn geregeld. Inhoudelijk zijn deze vergelijkbaar met die van een huwelijk. Sta je nu voor de keuze, dan zijn dit de belangrijkste financiële kwesties:

• Onderhoudsplicht. Je moet elkaar onderhouden en samen de kosten van het huishouden betalen.
• Vermogen en bezittingen. Er geldt automatisch een beperkte gemeenschap van goederen. Spullen die vóór het partnerschap van jou waren, blijven alleen van jou – en andersom. Wat je na de registratie aanschaft, verdient of wint, wordt automatisch 50/50 van jullie beiden. Dus was één partner 100% eigenaar van de woning, dan blijft deze dat, maar kocht de ander zich eerder in voor bijvoorbeeld 25% dan wordt deze via het partnerschap voor de helft eigenaar. Op de 50/50-regel geldt een uitzondering voor hetgeen je verkrijgt via een erfenis of schenking: dat blijft altijd van jou alleen.
• Pensioen. Via het partnerschap kom je in aanmerking voor een nabestaandenpensioen wanneer je partner overlijdt. Ook heb je recht op een deel van elkaars gewone pensioen, mocht de relatie worden beëindigd.
• Erfenis. Bij een geregistreerd partnerschap ben je automatisch elkaars erfgenamen, met een maximale vrijstelling van erfbelasting. Ook regelt het erfrecht dat je als langstlevende partner beter verzorgd achterblijft en een sterkere positie hebt jegens andere erfgenamen.

Bij een samenlevingscontract is er wettelijk eigenlijk niets geregeld. Je maakt daarbij in alle vrijheid zelf je eigen, onderlinge afspraken. Wil je bij een geregistreerd partnerschap afwijken van de wettelijke bepalingen? Dan kun je hierover partnerschapsvoorwaarden laten opstellen, bij de notaris. In dat geval vervalt dus een deel van het directe financiële voordeel van het geregistreerde partnerschap.

Alsnog trouwen

Wil je later toch nog flink uitpakken met een trouwfeest, of elkaar intiem het ja-woord geven? Dat kan. Een geregistreerd partnerschap kun je door een ambtenaar van de burgerlijke stand laten omzetten en bijschrijven in het register van huwelijken. Praktisch verandert er niets of weinig. Zijn er al bestaande partnerschapsvoorwaarden dan gelden die voortaan als huwelijksvoorwaarden.

Dat geldt niet voor de bepalingen in je samenlevingscontract. Die vervallen automatisch wanneer je trouwt. De wettelijke voorwaarden komen hiervoor in de plaats. Wil je hiervan afwijken, dan heet de notaris je vast weer met een brede glimlach welkom.

Einde relatie

Helaas hebben niet alle relaties het eeuwige leven. Komt het tot een scheiding, dan gelden bij een geregistreerd partnerschap praktisch dezelfde rechten en plichten als bij de ontbinding van een huwelijk – alleen hoeft er niet altijd een rechter aan te pas te komen. Wel geldt hetzelfde wettelijke kader voor bijvoorbeeld de partneralimentatie en de verdeling van het pensioen. Als je alleen samenwoonde, zijn die bepalingen niet van toepassing – maar natuurlijk wel hetgeen je daarover afsprak in het contract. Zijn er kinderen in het spel dan gelden er overigens andere regels.

Meer weten?

Naast financiële aspecten zijn er op andere vlakken verschillen tussen trouwen, geregistreerd partnerschap en samenwonen. Emotionele en praktische. Over de laatste heeft het Ministerie van Justitie en Veiligheid een informatieblad ontwikkeld. Je kunt dit downloaden of beluisteren via deze link.

Voor een geruststellend gesprek over jullie financiële toekomst, in goede en slechte tijden, ben je uiteraard bij ons kantoor aan het juiste adres.