De pensioenen staan al jaren stil, terwijl het leven steeds duurder wordt. Moeten rijke gepensioneerden ook nog AOW krijgen? En waar kunnen jongeren later op rekenen? Deze en andere prikkelende vragen stelt Jeroen Pauw aan betrokkenen en financieel experts in BNNVARA’s programma-serie Scheefgroei. Bekijk de antwoorden en ontdek opmerkelijke feiten.
‘Hoe het kan dat het gros van de gewone mensen in hun dagelijks leven slechts weinig terugziet van de economische groei?’. Deze vraag staat centraal in de informatieve reeks TV-uitzendingen onder de naam Scheefgroei. Eerder al kwamen Onderwijs, de Arbeidsmarkt, Gezondheid en de Woningmarkt aan bod. Op 3 januari ging de uitzending over Pensioenen. Een van de misschien wat tendentieuze vragen was ‘of de kansenongelijkheid niet ontzettend wordt vergroot als je alle rijkdom van je ouders kan erven’? Waar maatregelen je portemonnee raken, zijn de kampen verdeeld. Voor ieders standpunt is wat te zeggen, maar wat leren we ervan en wat doen we ermee?
| Scheefgroei – Pensioen werd op 3 januari uitgezonden bij BNNVARA. Terugkijken kan via de link hieronder. Als je ook later lekker wilt kunnen leven, is het verstandig nu na te gaan hoe je dat regelt. Wij kunnen je daar prima mee helpen. |
Uiteenlopende meningen, bijzondere feiten
Een programma van een uur kort samenvatten lukt natuurlijk niet. Kijk het beter zelf even terug, want het onderwerp raakt praktisch iedereen. Pensionado’s die vanuit Portugal aangetekend schrijven dat het pensioen geen vetpot is, anderen die na hun 67e gewoon moeten doorwerken en jongeren waarvan er nog veel te weinig stilstaan bij later. Wie dat wel doet maakt zich zorgen om zijn pensioeninkomen. Als de regering de huidige gepensioneerden tegemoetkomt, wat blijft er dan voor hen nog over?
Die gepensioneerden zelf stellen vast dat ze ten opzichte van de verwachtingen die 15-20 jaar geleden werden gewekt, inmiddels 25% minder goed af zijn. En er mogelijk nog eens 25% extra op achteruit gaan. Arnoud Boot, hoogleraar Financiële markten bevestigt dat. Veel hangt af van de ontwikkeling van de economie.
Meer jongeren dan ouderen leven in armoede
Ouderen hebben het financieel trouwens beter dan kinderen, gemiddeld. Eén op de drieëndertig ouderen leeft in Nederland in armoede. Bij kinderen is dat één op de dertien. Verder valt op dat de kans op armoede vanaf iemands 50e tot het pensioen oploopt — door verlies van werk of ziekte — om daarna juist scherp te dalen. De armsten onder ons gaan er dan dankzij de AOW dan op vooruit. Een vetpot wordt het alleen niet. Overigens leeft slechts 3% van de gepensioneerden onder de armoedegrens, veelal 90+ers met alleen AOW waarvan het spaargeld op is.
De AOW is gekoppeld aan het minimumloon. Het biedt elke Nederlander vanaf de pensioengerechtigde leeftijd een bestaansminimum. Toch zijn er ouderen die daarmee niet of nauwelijks kunnen rondkomen. Sommigen zien zich genoodzaakt door te werken, kwam in de uitzending naar voren.
Er is één grote pensioenpot gemaakt, maar de manier van verdelen bleek to good to be true
___Martin Visser, financieel journalist De Telegraaf
Nog geen oplossing voor zware beroepen
Sommige CAO’s (collectieve arbeidsovereenkomsten) bieden de mogelijkheid eerder te stoppen met werken. Dat lijkt vooral aantrekkelijk voor mensen met zware beroepen. Voor hen is het echter onmogelijk een deel van het pensioen ‘naar voren te halen’. Omdat ze veelal een lager loon ontvangen, zou er dan na hun pensionering nauwelijks wat overblijven.
Martin Visser, financieel journalist van De Telegraaf vindt het schrijnend dat de politiek nog steeds onmachtig is daar wat aan te doen. ‘Ons pensioensysteem hangt van hele rare solidariteiten aan elkaar’, stelt hij. ‘Mensen met zware beroepen zijn solidair met hoge inkomens’. Alleen is de levensverwachting van mensen met een zwaar beroep — en vaker ook een ongezondere levensstijl — korter en die profiteren dus minder lang, in gezondheid van hun pensioen. Toch betalen ze daar relatief evenveel voor.
Pensioen bestaat uit drie pijlers
Iedere Nederlander heeft recht op AOW, dat is de eerste pijler. Tot en met 2024 wordt de AOW-leeftijd stapsgewijs verhoogd tot 67 jaar. Daarna wordt de AOW-leeftijd gekoppeld aan de levensverwachting — wanneer je precies AOW krijgt hoor je vijf jaar van tevoren.
Daarnaast spaart zo’n 90% van de werknemers via een pensioenfonds, pijler twee. Meestal leg je zelf een derde van de premies in en de werkgever de rest. Vroeger betrof de uitkering een percentage van je laatstverdiende loon, tegenwoordig is je ‘middelloon’ daarvoor de basis. Wat je gemiddeld verdiende is vaak lager dan je eindloon. Verder is het pensioeninkomen steeds minder vaak ‘gegarandeerd’, maar hangt het af van het beleggingsresultaat van jouw fonds. Lees daarom zorgvuldig de toelichting op www.mijnpensioenoverzicht.nl.
Individuele verzekeringen vormen de 3e pijler. Denk aan lijfrenten, koopsommen en levensverzekeringen waarmee je fiscaal aantrekkelijk bouwt aan een extra pensioen. Hiermee kun je een pensioengat aanvullen of eerder met pensioen gaan. Ook zelfstandigen kunnen kiezen voor een individuele pensioenvoorziening. Voor zzp-ers zijn er speciaal op hen afgestemde regelingen. Deze inkomsten vallen buiten het overzicht op voornoemde site.
Eigen woning als vierde pijler
Een eigen woning (of onderneming) wordt weleens beschouwd als vierde pijler. Als de hypotheek rond je pensionering is afbetaald, dalen de woonlasten. Dat geeft aan de kostenkant wat extra financiële ruimte. Als aanvulling aan de inkomstenkant kan nog gedacht worden aan een overwaardehypotheek, of een verhuizing naar een goedkopere woning.
| Ook aan de Woningmarkt besteedde de reeks Scheefgroei aandacht, op 28 december jl. Wie zich oriënteert op een volgende woning, huur of koop, kan deze aflevering terugkijken. In de studio kwamen o.a. huizenzoekers, beleggers en makelaars aan het woord. |